✍️نعمت‌اله آرمان‌نیا
در روزگاری که مصلحت‌‌اندیشی‌های بی‌حاصل و سکوت‌های معنادار، جای نقد و شفافیت را گرفته‌اند، باید با صدایی هرچند آرام اما مؤثر، ایستاد و گفت: «شست وارونه می‌زنیم!». این شکلک ساده یا همان ایموجی که در مفهوم تأیید نکردن یک موضوع یا عملکرد به کار می‌رود، در واقع ابزار مدرنی برای نقد محترمانه، اعتراض مدنی و مطالبه‌گری اجتماعی است.
در جامعه‌ای که بسیاری از کاستی‌ها، با پرده‌ای از لبخندهای مصنوعی، واژه‌های پرطمطراق و نطق‌های بی‌محتوا پوشانده می‌شود، لازم است راهی برای مخالفت صریح اما مؤدبانه پیدا کنیم. شست وارونه، نه فریاد است، نه توهین؛ بلکه یک “نه” آرام، آگاهانه و مسئولانه است به هر آنچه شأن مردم، اخلاق عمومی، منابع ملی و اعتماد اجتماعی را خدشه‌دار می‌کند.
شست وارونه می‌زنیم، به گزارش‌های زرد و سفارشی، به تحسین‌های لوس و بی‌مایه‌ای که نه بر پایه انصاف، بلکه برای بَزَک کردن ناکارآمدی‌ها گفته می‌شوند.
شست وارونه می‌زنیم، به نطق‌های آبکی، تحلیل‌های بی‌پایه و سخنرانی‌هایی که چیزی جز اتلاف وقت و خودنمایی نیستند. چرا که شجاعت، تنها فریاد زدن در میدان‌های بزرگ نیست؛ گاه یک نماد کوچک دیجیتالی هم می‌تواند فریاد بی‌صدای حقیقت باشد. اگر سکوت کنیم، اگر نقد نکنیم، اگر خطا را به نام ملاحظه نادیده بگیریم، خود نیز بخشی از همان چرخه ناکارآمدی خواهیم بود.
شست وارونه می‌زنیم، به مدیرانی که ناکارآمدی را در زرورق «مصلحت» می‌پیچند و کار نکرده را به‌عنوان خدمت، به مردم قالب می‌کنند.
شست وارونه می‌زنیم، به آنانی که بیت‌المال را با ملک شخصی اشتباه گرفته‌اند؛ برای خود خودرو، خانه، تبلیغ و تفریح فراهم می‌کنند و نامش را «حق» می‌گذارند.
شست وارونه می‌زنیم، به دورویی‌ها، به لبخندهایی که فقط برای دوربین است، به نشست‌های صمیمیِ نمایشی، به ریاکاری‌های روزمره و به خودبزرگ‌بینی‌هایی که نامش را «اقتدار» گذاشته‌اند.
شست وارونه می‌زنیم، به رفتارهای ناهنجار اجتماعی، به چشم‌‌و‌هم‌چشمی‌ها و بی‌تفاوتی‌ها به رنج مردم.
برای مردم، برای دفاع از آگاهی، برای اصلاح و برای ساختن جامعه‌ای که نقد، نشانه عشق به آن باشد، نه دشمنی با آن.
در واقع شست وارونه، یک کنش رسانه‌ای و فرهنگی است؛ نشانه‌ای از اینکه وجدان اجتماعی هنوز زنده است. این حرکت، خشونت‌آمیز نیست، دشمنی نیست، تخریب نیست؛ بلکه آغازی است بر بازخواست مدنی، اصلاح اجتماعی و بازسازی اعتماد عمومی.
*توجه!*
متأسفانه در جامعه ما، به کار بردن *شست رو‌به‌بالا*(“بیلاخ”) که در مفهوم “زرشک، زکی” کاربرد دارد، بقیه شکل‌های این ایموجی رو تحت شعاع قرار داده و آن را نوعی واکنش غیراخلاقی می‌دانند؛ درصورتی که در جوامع متمدن، کاربرد روزمره دارد.