اهمیت منابع طبیعی و مراتع به عنوان پشتوانه‌ای حیاتی برای حفظ محیط‌زیست و پایداری زندگی انسانی و جانوری هر روز بیشتر نمایان می‌شود.
منطقه زیبای «دالاو» در شهرستان چوار، امروز یکشنبه (۲۸ اردیبهشت) میزبان آیین روز ملی مرتع بود تا بار دیگر ضرورت حفاظت و حراست از طبیعت ارزشمند ایلام و مراتع آن مورد تأکید قرار گیرد.
در این آیین که با حضور مسئولان و کارشناسان، مرتع‌داران و شماری از دوستداران طبیعت برگزار شد، اهمیت ایجاد تعادل میان بهره‌برداری از مراتع و حفاظت اصولی از این منابع ملی مورد بررسی قرار گرفت.
مراتع غنی و چشم‌نواز ایلام که نه‌تنها میراثی برای نسل امروز بلکه امانتی برای آیندگان به شمار می‌آیند، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه، آموزش و مشارکت همگانی برای حفاظت در برابر تخریب و تهدیدهای ناشی از چرای بی‌رویه و تغییر کاربری است.
این مراسم، فرصتی مهم برای تبیین لزوم استفاده درست از طبیعت و حفظ تعادل میان بهره‌مندی و احیای منابع طبیعی فراهم ساخت و توجه همگان را به مسئولیت مشترک در صیانت از مراتع و جنگل‌های استان معطوف کرد.
مراتع ایلام پاسخگوی تعداد دام‌های بومی و عشایر نیست
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در این آیین با تاکید بر اینکه حضور دام مازاد عشایر بومی و احشام عشایر مهمان از استان‌های همسایه، بیش از توان و ظرفیت مراتع استان است، اظهار کرد که مراتع به عنوان یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌ها برای حفظ پایداری خاک، از اهمیت اکولوژیکی زیادی برخوردارند.
یاسم خانمحمدیان یادآور شد که جلوگیری از فرسایش خاک و فراهم آوردن بستر مناسب برای رشد گیاهان مختلف و گیاهان دارویی، از جمله مزایای مراتع است.
وی با بیان اینکه یک‌هزار گونه گیاه دارویی و خوراکی در استان ایلام شناسایی شده است، ادامه داد: حفظ و حراست از این مراتع وظیفه‌ای همگانی است و مرتع‌داران و عشایر، که از این رویشگاه‌ها بهره می‌برند، بیشترین نقش و وظیفه را در قبال مراتع دارند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با انتقاد از کمبود منابع اعتباری برای حفاظت از مراتع، افزود: حفظ و حراست از مراتع نیازمند نگاه ویژه مسئولان و تخصیص بودجه و اعتبار است.
همگان برای نجات طبیعت و منابع طبیعی همکاری کنند
فرماندار چوار نیز در این آیین اظهار کرد که این طبیعت زیبا و غنی، نعمتی بزرگ و گران‌بها از سوی خداوند است که به استان ایلام ارزانی شده و بی‌تفاوتی یا تخریب این نعمت‌ها موجب خشم و غضب خداوند و زوال طبیعت می‌شود.
فرج‌اله پاوند افزود: حساسیت نسبت به طبیعت بیانگر مسئولیت‌پذیری افراد در این مورد است و نکته مهم، مشارکت مردم در حفاظت از انفال است.
وی یادآور شد همه افراد جامعه، از جمله شوراهای روستا، معلمان و روحانیان باید در آموزش و ترغیب مردم برای حفاظت از طبیعت مشارکت و جدیت بیشتری داشته باشند.
فرماندار چوار به ضرورت برنامه‌ریزی و استفاده از علوم روز در حفاظت از منابع طبیعی اشاره کرد و گفت: امروزه باید به جای روش‌های سنتی و قدیمی، با شیوه‌های نوین و هوشمندانه به حفظ و حراست از منابع طبیعی بپردازیم.
تبدیل مراتع استان به بیابان نگران‌کننده است
امام جمعه شهرستان چوار نیز در این آیین با ابراز نگرانی از بیابانی شدن ۵۵ درصد از مراتع استان ایلام، یادآور شد که تبدیل این عرصه‌ها به مرتع و جنگل به حفظ محیط زیست کمک کرده و از تشکیل یا نفوذ ریزگردها جلوگیری می‌کند.
حجت‌الاسلام سید شهاب‌الدین میهن‌پرست تأکید کرد که حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی باید در اولویت قرار گیرد و همه افراد جامعه در برابر حفاظت از طبیعت مسئول هستند.
وی با اشاره به زیبایی‌های طبیعی که خداوند به استان ایلام عطا کرده است، یادآور شد که برخی افراد به جای استفاده درست از این نعمت‌ها، با آتش‌سوزی یا رها کردن زباله‌ها به آن آسیب می‌زنند، درحالی‌که این طبیعت تنها متعلق به ما نیست، بلکه از آن همه جانداران و نسل‌های آینده است.
امام جمعه چوار بر نهادینه شدن فرهنگ استفاده بهینه از منابع طبیعی در جامعه تأکید کرد و گفت: زمین مادر همه موجودات است و بدون زمین سالم، هیچ موجود زنده‌ای اعم از انسان، گیاه یا جانور و حتی حشرات، قادر به ادامه زندگی نخواهد بود.
وی با اشاره به اهمیت ترویج فرهنگ‌سازی در زمینه حفاظت از طبیعت، گفت: آموزش‌های فرهنگی و ترویجی باعث رغبت و حساسیت مردم نسبت به حفاظت از محیط زیست و طبیعت می‌شود.
حجت‌الاسلام میهن‌پرست همچنین به ضرورت توجه به آتش‌سوزی‌های عمدی اشاره و تصریح کرد که برخی از آتش‌سوزی‌ها عمدی یا ناشی از سهل‌انگاری است که منجر به از بین رفتن درختان چندصدساله می‌شود.
امام جمعه چوار خواستار همکاری رسانه‌ها، نویسندگان، صاحبان تریبون و مدیران مرتبط در راستای حفاظت از طبیعت شد و گفت: همه باید برای حفظ این زیبایی‌ها تلاش، و این میراث ارزشمند را برای آیندگان حفظ کنیم.
وی همچنین بر لزوم تغییر الگوی کشت و توجه به گیاهان دارویی و کشاورزی نوین تأکید کرد و یادآور شد: کشاورزان باید به سمت کشت گیاهانی مانند گل نرگس بروند که علاوه بر سودآوری، با محیط زیست نیز سازگار هستند.
این آیین با حضور مسئولان انتظامی، منابع طبیعی و آبخیزداری، امور عشایری، مدیریت ستاد مقابله با بحران و شماری از مرتع‌داران برگزار و از تعدادی مرتع‌دار نمونه استان قدردانی شد.
کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی معتقدند که تداوم چرای بی‌رویه و افزایش فشار دام بر عرصه‌های مرتعی استان، در صورت نبود تدابیر جدی و انجام اقدامات حفاظتی لازم، می‌تواند منجر به تخریب گسترده مراتع، فرسایش خاک و از دست رفتن تنوع زیستی شود.
آنان تاکید دارند که همکاری و مشارکت دامداران، اجرای طرح‌های اصلاح و احیای مراتع و اختصاص اعتبارهای لازم، گام‌هایی اساسی برای حفاظت از منابع طبیعی و تأمین معیشت پایدار جامعه روستایی و عشایری است.
استان ایلام به سبب موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی تنوع قابل توجهی از مراتع، جنگل‌ها و منابع طبیعی را در خود جای داده است.
در سال‌های اخیر افزایش جمعیت دام، تغییرهای اقلیمی، کمبود بارندگی و برخی اقدام‌های غیر اصولی موجب کاهش پوشش گیاهی و افت ظرفیت مراتع این استان شده است.
هر ساله همزمان با روز ملی مرتع، برنامه‌های مختلفی جهت افزایش آگاهی عمومی و مدیریت بهتر این منابع ارزشمند در نقاط مختلف ایلام برگزار می‌شود.
در حاشیه این آیین، پشم‌چینی و مایه‌کوبی نمادین احشام انجام گرفت و از مهمانان با خوراکی‌های سنتی نظیر «شُله‌کینه»، «بژی‌برساق»، نان و دوغ محلی، تولید عشایر ساکن این منطقه پذیرایی شد.
از گستره دو میلیون هکتاری استان ایلام، یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار آن را عرصه‌های طبیعی تشکیل می‌دهد و سهم مراتع استان از این عرصه‌ها، ۷۸۴ هزار و ۶۹۴ هکتار است.
۲۵ اردیبهشت به عنوان روز مرتع نام‌گذاری شده است.
